Περί αντισφαίρισης

Η συζήτηση για την πολιτιστική πολιτική (ίσως σωστότερο θα ήταν: διαχείριση) στην Ελλάδα όχι μόνο εντείνεται αλλά αίφνης έχει αρχίσει να απασχολεί ένα υπολογίσιμο φάσμα ενδιαφερομένων, πέραν όσων κατά παράδοση τη χρησιμοποιούσαν για να εξαπολύουν λαϊκίστικα συνθήματα. Δεν νομίζω να υπάρχει αμφιβολία ως προς το θετικό του πράγματος και ενδεχομένως η παρατήρηση που θα ήθελα να κάνω να είναι ιδιαιτέρως ειδική, συνεπώς ζητώ την υπομονή σας.

Αφορμή της παρατήρησης στάθηκε ένα ενδιαφέρον ποστ με τίτλο «Destroy Athens», στο blog Σουφραζέτα, όπου ο κειμενογράφος επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι «ιδιαιτέρως σημαντική είναι η αναγγελία της διοργάνωσης της 1ης Μπιενάλε της Αθήνας κι αυτό γιατί πέραν από τους προφανείς λόγους που καθιστούν σημαντικό ένα τέτοιο γεγονός, θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό το ότι το εγχείρημα ανακοινώθηκε αφού είχε εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή του από ιδιωτικό και όχι δημόσιο κεφάλαιο!».

Δεν θέλω εδώ καθόλου να σχολιάσω τις ιδεολογικές θέσεις, τις πολιτικές απόψεις ή τις οικονομικές προτάσεις του κειμενογράφου – ο οποίος, παρεμπιπτόντως, δηλώνει Φιλελεύθερος with a vengeance – αλλά να επισημάνω κι εγώ με τη σειρά μου ένα ζήτημα συγγενές. Καθώς κάθε δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα το συνηθίζει, και η συζήτηση περί πολιτιστικής πολιτικής προσομοιάζει σφαιρίδιο αντισφαίρισης: εκσφενδονίζεται από τη μία απολυτότητα στην άλλη και αν ποτέ τύχει να βρεθεί στη μέση, κάποιος χάνει. Αυτό που εννοώ είναι το εξής: γιατί το δίλημμα πρέπει να τίθεται μονίμως ανάμεσα σε έναν κρατικό πολιτισμό, ο οποίος υπόκειται τόσο στην βραδύτητα και στην αρτηριοσκληρωμένη γραφειοκρατία του Δημοσίου όσο και στους πελατειακούς μηχανισμούς ενός ατελούς αστικού Κράτους, και σε έναν ιδιωτικό πολιτισμό, ο οποίος αποτελεί όργανο κέρδους για δαιμονικούς ή δαιμονοποιημένους καπιταλιστές;

Κατά τη γνώμη μου, το μέτρο της σοβαρότητας της δημόσιας συζήτησης για την πολιτιστική πολιτική προκύπτει ακριβώς από την εμμονή στις δύο αυτές απολυτότητες. Η μορφή της μη-κερδοσκοπικής εταιρείας ή του ιδρύματος εξασφαλίζει την ευελιξία ενός ιδιωτικού οργανισμού δίχως τον κερδοσκοπικό του χαρακτήρα και μπορεί να απορροφήσει τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά κεφάλαια. Επιπλέον, επειδή η μόνη διαφορά μιας μη-κερδοσκοπικής εταιρείας από μια άλλη επιχείρηση δεν είναι άλλη από το ότι δεν κατανέμει ποτέ τα έσοδά της ως κέρδη στους εταίρους της, θα κρινόταν κι αυτή εκ του αποτελέσματος. Τουτέστιν, αν διοργάνωνε κάτι με επιτυχία θα ευημερούσε και αν όχι θα χρεωκοπούσε. Κανείς δεν θα αιμοδοτούσε μια εταιρεία τέτοιου είδους όπως κανείς δεν αιμοδοτεί μια άλλη ιδιωτική επιχείρηση.

Το ζήτημα δεν είναι λοιπόν να αποφασίσουμε αν η πολιτιστική πολιτική θα χρηματοδοτείται από ιδιωτικά ή δημόσια κονδύλια (αλήθεια, δεν είναι προφανές ότι χρειάζονται και τα δύο;) αλλά πώς θα διαχειριστούμε τα όποια κονδύλια. Ισως λοιπόν το πρώτο βήμα είναι να πάψουμε να αντιμετωπίζουμε με καχυποψία τη μορφή του μη-κερδοσκοπικού οργανισμού, σαν να πρόκειται σε κάθε περίπτωση για απόπειρα είτε κλοπής του δημοσίου χρήματος είτε ξεπλύμματος του ιδιωτικού. Ίσως θα έπρεπε να βρούμε τρόπους – και αυτός μου φαίνεται καλός – με τους οποίους η διαχείριση των κονδυλίων θα γίνεται από όσους μπορούν να την φέρουν σε πέρας αποτελεσματικά – ή, αν αποτύχουν, να υφίστανται τις συνέπειες της αποτυχίας – και όχι από όσους την ελέγχουν κατά παράδοση, από σκοπιμότητα, ματαιοδοξία ή απλό πείσμα.

(Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό α. αθηναϊκή επιθεώρηση σύγχρονης τέχνης, τεύχος 9)

6 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Η διαχείρηση των Δημόσιων κονδυλίων είναι θέμα του "Δήμου" δηλαδή όλων μας. Η διαχείριση των Ιδιωτικών κονδυλίων είναι θέμα του Ιδιώτη.

Rodya είπε...

Αγαπητέ ανώνυμε,

Προφανώς έχετε δίκιο. Όμως το θέμα δεν είναι μόνο κατά πόσον αυτό που λέτε είναι ακριβές αλλά και κατά πόσον είναι χρήσιμο. Το πρόβλημά του είναι ότι αποτελεί σύνθημα και ως τέτοιο εικονογραφεί μάλλον μια θέση, η οποία προϋποτίθεται. Δεν μας τη λέτε, όμως.

Χρειάζεται άραγε να σας επισημανθεί ότι πέραν της απλοϊκής διαπίστωσης που κάνετε, η σύγχρονη ζωή απαιτεί μια σειρά διαχειριστικές διαδικασίες (τα δημόσια κονδύλια, λόγου χάρη, τα διαχειρίζονται εντεταλμένοι διαχειριστές, τους οποίους ελέγχει - ή τουλάχιστον προσπαθεί να ελέγξει - ο "δήμος"), οι οποίες αδιάλειπτα θέτουν προβλήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω συνθηματολογίας;

Το ποστ μου δεν αποτελεί σύνθημα αλλά σχολιασμό ενός υπαρκτού διαχειριστικού ζητήματος. Τα άλλα αφήστε τα για την τηλεόραση.

Ανώνυμος είπε...

αχ τι να πω τώρα μετά από τέτοιες βαρύγδουπες δηλώσεις σας? Πως είμαι ο Ιδιώτης και σιγά μη συζητήσουμε όλοι μαζί το τι θα κάνω τα λεφτά μου?

"Το ποστ μου δεν αποτελεί σύνθημα αλλά σχολιασμό ενός υπαρκτού διαχειριστικού ζητήματος.....". μάλιστα μάλιστα

Και έχω τηλεοπτικό προφίλ λέτε? Ο,τι πείτε!

Rodya είπε...

Αγαπητέ ανώνυμε ιδιώτα,

Λέτε ότι δεν συζητούμε όλοι μαζί το τι κάνουμε με τα χρήματα των ιδιωτών; Η φορολογία τι είναι; Ή ο έλεγχος των επιχειρήσεων; Ή οι κανόνες στο χρηματιστήριο; Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή Ανταγωνισμού; Οι νόμοι περί μονοπωλίων; Αλίμονο αν δεν συζητούσαμε όλοι μαζί το τι κάνετε τα λεφτά σας, αγαπητέ ιδιώτα.

Όσο για το "τηλεοπτικό", εγώ δεν μίλησα για προφίλ αλλά για λόγο. Τον σαρκασμό σας τον αντιπαρέρχομαι. Αν θέλετε να συζητήσουμε, συζητούμε.

Ανώνυμος είπε...

προσκληση
θα παιξετε?


Πειτε πεντε πράγματα για εσας.
και κάλεστε άλλους πέντε.

Αθήναιος είπε...

Καλορίζικο, θα σας περιλάβω πάραυτα στο μονιτοράκι μου για να παρακολουθώ απνευστί τα ποστ! Επί της ουσίας θα επιστρέψω αργότερα. Μέρα κι αυτή σήμερα: μας την έπεσε ο Δήμου ( στους Φιλελεύθερους), πληροφορήθηκα την ύπαρξη δύο καινούργιου μπλογκ ( του δικού σας και του και του κ.Σαρτα) και βρέχει κι από πανω.